Dünyada her 10 kişiden yalnızca biri sol elini baskın olarak kullanıyor. Yüzyıllardır farklı kültürlerde dışlanan, yanlış anlaşılan ve hatta cezalandırılan solaklık, şimdi bilim dünyasında yeniden gündemde. Psychological Bulletin dergisinde yayımlanan yeni bir meta-analiz çalışması, solak bireylerle bazı nörogelişimsel bozukluklar arasında güçlü bir bağlantı olabileceğini ortaya koydu.
Almanya’daki Ruhr Üniversitesi Bochum Bilişsel Sinirbilim Enstitüsü’nden Dr. Julian Packheiser ve ekibi tarafından yürütülen araştırmada, solaklar ve ambidekster (iki elini birden kullanabilen) bireylerin, sağ elini kullananlara kıyasla bazı nörogelişimsel rahatsızlıklara daha yatkın olduğu belirlendi.
SOLAKLIK HANGİ NÖROGELİŞİMSEL BOZUKLUKLARLA İLİŞKİLİDİR?
Özellikle otizm, şizofreni ve disleksi gibi çocuklukta başlayan ve dil becerileriyle doğrudan ilişkili olan bozukluklarda bu riskin daha yüksek olduğu vurgulanıyor. Araştırmanın dikkat çeken bulgularından biri de, bu eğilimin özellikle erken yaşta ortaya çıkan bozukluklarla sınırlı kalması. Depresyon gibi yetişkinlikte gelişen psikolojik rahatsızlıklarla solaklık arasında ise belirgin bir ilişki gözlenmedi.
SOLAKLIK NEDEN NÖROGELİŞİMSEL BOZUKLUKLARA YOL AÇAR?
Dr. Packheiser, bu bağlantıyı beyindeki yapısal asimetriyle açıklıyor. Dil işlevleri ve el baskınlığı, beynin farklı yarımkürelerinde gelişen fonksiyonlara bağlı. Bu nedenle, bu iki alan arasındaki uyumsuzluk veya farklılıkların, bazı nörogelişimsel bozuklukların ortaya çıkmasına katkıda bulunabileceği düşünülüyor.
Bu çalışma, daha önce yapılan ve benzer sonuçlara ulaşan araştırmaları destekliyor; ancak bu kez daha geniş bir veri seti ve sistematik bir inceleme ile desteklenmiş durumda.
SOLAKLIĞA DAİR ÖNYARGILAR NELERDİR?
Solaklık sadece nörobilimsel araştırmaların konusu değil. Aynı zamanda tarih boyunca kültürel önyargıların da hedefi oldu. Örneğin Latince’de “sol” anlamına gelen sinister kelimesi, aynı zamanda “uğursuz” anlamına geliyor. Bu bile solaklığa karşı yüzyıllar boyunca süregelen olumsuz algının kökenini açıklıyor.
